Trên sân, lỗi chạm tay trong bóng đá luôn là chủ đề gây tranh cãi bởi nếu tình huống này diễn ra trong vòng cấm, đối thủ dễ được hưởng 1 quả phạt đền. Chính vì tính chất đặc biệt đó, các quy định và tình huống liên quan đến việc cầu thủ để bóng chạm tay đều được quy định chặt chẽ và có sự thay đổi theo thời gian. Vậy ở bài viết này, hãy cùng chuyên trang Xoilacz TV tìm hiểu các kiến thức chuyên môn về tình huống vi phạm này nhé!
Khái niệm và quy định hiện hành về lỗi chạm tay trong bóng đá
Lỗi chạm tay trong bóng đá được quy định tại Luật 12 – Lỗi và hành vi phi thể thao. Theo Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (IFAB), một cầu thủ phạm lỗi chạm tay khi:
- Cố ý dùng tay hoặc cánh tay chạm bóng, ví dụ như di chuyển tay về phía bóng.
- Tay hoặc cánh tay mở rộng cơ thể một cách không tự nhiên, làm tăng diện tích tiếp xúc và cản trở bóng.
Tuy nhiên, không phải mọi tình huống bóng chạm tay đều bị coi là lỗi. IFAB nhấn mạnh rằng việc đánh giá cần dựa trên bối cảnh cụ thể, bao gồm vị trí tay, khoảng cách và phản ứng của cầu thủ.
Phân biệt giữa hành vi cố ý và vô ý
Việc xác định liệu một pha chạm tay là cố ý hay vô ý phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Cố ý: Cầu thủ chủ động đưa tay về phía bóng hoặc có hành động rõ ràng nhằm cản trở bóng bằng tay.
- Vô ý: Bóng chạm tay cầu thủ khi họ không có ý định chơi bóng bằng tay, chẳng hạn như trong tình huống phản xạ tự nhiên hoặc khoảng cách quá gần khiến họ không kịp phản ứng.
Sự phân biệt này đòi hỏi trọng tài phải có cái nhìn tổng thể và đánh giá chính xác từng tình huống cụ thể.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định của trọng tài
Vị trí tay của cầu thủ
- Tự nhiên: Tay ở vị trí phù hợp với động tác di chuyển, như khi chạy hoặc nhảy.
- Không tự nhiên: Tay mở rộng ra khỏi cơ thể một cách bất thường, làm tăng diện tích tiếp xúc với bóng.
Khoảng cách và thời gian phản ứng
Nếu bóng chạm tay cầu thủ ở khoảng cách rất gần và họ không có đủ thời gian để phản ứng, trọng tài có thể xem xét không thổi phạt. Tuy nhiên, nếu cầu thủ chủ động đưa tay ra dù ở cự ly gần, đó vẫn có thể bị coi là lỗi.
Lợi thế thu được từ pha chạm tay
Nếu pha chạm tay dẫn đến một lợi thế rõ ràng, như ghi bàn trực tiếp hoặc tạo cơ hội ghi bàn, trọng tài có thể thổi phạt, bất kể ý định ban đầu của cầu thủ.
Bóng chạm tay sau khi chạm bộ phận khác
Trong một số trường hợp, bóng chạm vào một bộ phận khác của cơ thể trước khi chạm tay. Trọng tài cần đánh giá liệu cầu thủ có kiểm soát được tình huống và liệu pha chạm tay có mang lại lợi thế hay không.
Những thay đổi gần đây trong luật chạm tay của IFAB
Trong những năm gần đây, IFAB (Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế) – cơ quan chịu trách nhiệm về việc ban hành và sửa đổi luật bóng đá đã có một số điều chỉnh quan trọng liên quan đến lỗi chạm tay nhằm làm rõ các quy định và giảm thiểu tranh cãi trong quá trình thi đấu.
Năm 2019: Không công nhận bàn thắng sau khi bóng chạm tay cầu thủ tấn công
Một trong những thay đổi nổi bật được đưa ra vào năm 2019 là quy định rõ ràng rằng: nếu bóng chạm tay cầu thủ tấn công dù là vô tình và sau đó dẫn đến bàn thắng, thì bàn thắng đó sẽ không được công nhận. Quy định này được đưa ra nhằm đảm bảo tính công bằng, loại bỏ hoàn toàn lợi thế không hợp lệ từ việc bóng chạm tay, ngay cả khi cầu thủ không cố ý.
Ví dụ điển hình là các tình huống mà cầu thủ vô tình để bóng chạm tay trong pha khống chế, nhưng sau đó lại ghi bàn hoặc kiến tạo dẫn đến bàn thắng. Trong những trường hợp như vậy, trọng tài sẽ hủy bỏ bàn thắng dựa trên quy định mới.
Năm 2021: Xác định lại tiêu chí đánh giá lỗi chạm tay
Năm 2021, IFAB tiếp tục tinh chỉnh quy định nhằm tránh sự cứng nhắc và tăng cường tính linh hoạt cho trọng tài. Luật mới làm rõ rằng không phải mọi pha bóng chạm tay đều cấu thành lỗi. Trọng tài cần đánh giá dựa trên các yếu tố như:
- Vị trí tay: Tay có ở tư thế tự nhiên hay không?
- Khoảng cách giữa cầu thủ và bóng: Cầu thủ có đủ thời gian phản ứng hay không?
- Ý định và hành vi: Cầu thủ có cố tình dùng tay chơi bóng hay không?
Sự thay đổi về quy định lỗi chạm tay trong bóng đá giúp trọng tài đưa ra quyết định chính xác hơn, đồng thời giảm thiểu các trường hợp bị xử phạt thiếu hợp lý, đặc biệt là trong những tình huống bóng chạm tay vô ý hoặc tay ở tư thế không mở rộng bất thường.
Các tình huống gây tranh cãi nổi bật
Trận PSG vs Manchester United (2019)
Trong trận lượt về vòng 1/8 Champions League 2018-2019, VAR xác định Presnel Kimpembe của PSG để bóng chạm tay trong vòng cấm, dẫn đến quả phạt đền quyết định cho Manchester United. Nhiều ý kiến cho rằng quyết định này quá nghiêm khắc, khi Kimpembe quay lưng và không có ý định chơi bóng bằng tay.
Trận Barcelona vs Inter Milan (2022)
Barcelona bị từ chối bàn thắng do Ansu Fati để bóng chạm tay trước khi Pedri ghi bàn. Trong cùng trận đấu, một tình huống tương tự của Inter không bị thổi phạt, khiến huấn luyện viên Xavi bức xúc và cho rằng có sự thiếu nhất quán trong việc áp dụng luật.
Kết luận
Lỗi chạm tay trong bóng đá là một trong những quy định phức tạp và gây tranh cãi nhất. Dù đã có những điều chỉnh và hỗ trợ từ công nghệ VAR, việc áp dụng luật vẫn đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và nhất quán từ phía trọng tài. Việc tiếp tục hoàn thiện luật và nâng cao nhận thức của cầu thủ, huấn luyện viên và người hâm mộ là cần thiết để đảm bảo tính công bằng và hấp dẫn của môn thể thao này.
Hãy thường xuyên truy cập trang web Xôi Lạc TV để không bỏ lỡ bất cứ tin tức hữu ích nào xoay quanh bóng đá. Nền tảng không chỉ trực tiếp các trận cầu đỉnh cao mà còn cung cấp bảng xếp hạng bóng đá Ý, BXH ngoại hạng Anh,… và các giải đấu lớn nhỏ trên khắp thế giới để thỏa mãn nhu cầu của đông đảo người hâm mộ!